Publiekrechtelijk
Publiekrechtelijk
Afvalschap IJmond Zaanstreek
(Bedragen x €1.000)Afvalschap IJmond ZaanstreekRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:15-12-2016Vestigingsplaats:ZaanstadToezichtsregime:laagOpenbaar belangAfvalschap IJmond Zaanstreek (AIJZ) is houder van aandelen van de Huisvuil Centrale (HVC). De taken van het AIJZ beperken zich tot de taken die behoren bij het aandeelhouderschap van HVC, te weten het via het bestuur van het AIJZ adviseren van de voorzitter van het AIJZ om een standpunt te bepalen namens het AIJZ in de Algemene vergadering van Aandeelhouders van HVC.
Bestuurlijk belangWethouder Munnikendam en Krieger zijn lid van het AB, plaatsvervanging wethouder Mutluer en wethouder Ram
Stemverhouding: 50%Financiële positie20172018Financieel belangAandelenkapitaal:€ 0Eigen vermogen€ 34
Leningen/garantstellingen:€ 0Vreemd vermogen:€ 9
Impuls:€ 0Resultaat:€ 1
Exploitatie:€ 5Marktontwikkelingen:In het raadsbesluit 2017/31918 is de intentie uitgesproken om uit de regeling te stappen. Gemeente Zaanstad oefent dan direct aandeelhouderschap uit op HVC en niet langer via deze gemeenschappelijke regeling.
Er is een Plan van Aanpak opgesteld dat voorziet in de afwikkeling van de financiële gevolgen van de uittreding, maar ook in het proces, de planning en toekomstige verhoudingen. Na behandeling in alle colleges (Zaanstad, Beverwijk, Heemskerk, Velsen) heeft op 17 oktober 2018 l het Plan van Aanpak in het Algemeen Bestuur van AIJZ vastgesteld. De gemeenteraad heeft inmiddels formeel goedgekeurd om de uit de AIJZ te treden. De gemeente Zaanstad zal 265 aandelen overnemen van de AIJZ en na het verkrijgen van het eigendom zal het uittredingsbesluit formeel in werking treden. Zaanstad heeft op 25 januari 2019 9,09% rechtstreeks aandeel in HVC in eigendom verkregen en is hiermee formeel uit de Gemeenschappelijke Regeling AIJZ getreden.
laagPubliekrechtelijk
Schadeschap Schiphol
(Bedragen x €1.000)Schadeschap SchipholRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:13-01-2016Vestigingsplaats:HaarlemToezichtsregime:laagOpenbaar belangEen voor belanghebbenden duidelijke, deskundige en doelmatige afhandeling te bevorderen van verzoeken om schadevergoeding die verband houden met de uitbreiding van het luchtvaartterrein zoals vastgelegd in de PKB en het uitvoeringsbesluit (LIB).
Bestuurlijk belangDe 8 leden van het AB hebben elk een stem, met dien verstande dat de leden van respectievelijk de gemeente Aalsmeer, Amstelveen, Haarlemmermeer en Zaanstad een tweevoudige stem hebben.
Wethouder Krieger is lid van het AB, plaatsvervanging door wethouder Ram.
Stemverhouding: 16,6%Financiële positie20172018Financieel belangAandelenkapitaal:€ 0Eigen vermogen€ 233.021
Leningen/garantstellingen:€ 0Vreemd vermogen:€ 85.085
Impuls:€ 0Resultaat:€ 553
Exploitatie:€ 0Marktontwikkelingen:Met ingang van 1 juli 2018 handelt het Schadeschap geen nieuwe zaken meer af. Deze worden afgehandeld door het Ministerie. Het Schadeschap handelt alleen de lopende zaken af. Opheffing van het Schadeschap zal worden gestart, nadat de lopende aanvragen zijn afgehandeld. Dit om te voorkomen dat de na opheffing van het Schap nog in behandeling zijnde aanvragen moeten worden overgedragen aan het Directoraat – Generaal Rijkswaterstaat. De verwachting is dat het Schadeschap in 2019 zal worden opgeheven.
Schadeclaims Zaanstad zijn allemaal afgewikkeld. Gezien de korte termijn waarop opheffing van het Schadeschap wordt verwacht, heeft het college van B&W in november 2018 besloten om uit praktische overwegingen tot de opheffing deel te blijven nemen aan het Schadeschap.
laagPubliekrechtelijk
Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied
(Bedragen x €1.000)Omgevingsdienst NoordzeekanaalgebiedRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:17 december 2015Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:hoogOpenbaar belangDe regeling wordt getroffen ter ondersteuning van de colleges bij de uitvoering van hun taken op het gebied van het omgevingsrecht in het algemeen en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht in het bijzonder, alsmede de taken op het terrein van vergunningverlening, handhaving en toezicht op grond van de in artikel 5.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten. Voorts wordt de regeling getroffen ter behartiging van de taken voortvloeiend uit het Besluit risico's zware ongevallen 1999
Bestuurlijk belangWethouder Krieger is lid van het Algemeen Bestuur, plaatsvervanging door wethouder Ram
Stemverhouding: 8%Financiële positie20172018Financieel belangAandelenkapitaal:€ 0Eigen vermogen€ 5.371
€ 3.884
Leningen/garantstellingen:€ 0Vreemd vermogen:€ 17.691
€ 15.970
Impuls:€ 0Resultaat:€ 1.659
€ 0
Exploitatie:€ 2.081Marktontwikkelingen:Lasten en Baten
De tweede bestuurlijke verantwoordingsrapportage laat een negatief eindejaar resultaat zien van 409.000 Euro. De OD heeft een financiële reserve gevormd om het tekort op te vangen.
Het resultaat van de OD wordt negatief beïnvloed door een aantal factoren:
- Extra middelen die nodig zijn voor de inhuur en inzet van personeel; door de hoge conjunctuur bestaat een krapte op de arbeidsmarkt voor met name de specialistische functies en in functies in het werkveld Bouw.
- Aan de batenkant ziet de OD deels een verminderde vraag bij met name programma Bouw, enerzijds door vertraging in tunnelprojecten in Amsterdam en anderzijds door minder aanvraag van vergunningen (eveneens in Amsterdam) dan initieel begroot.
- De verwachting is dat, ondanks alle inspanningen, het arbeidsmarktprobleem niet op korte termijn wordt opgelost en dit het resultaat van de OD negatief zal beïnvloeden.
- De OD voert nader onderzoek uit naar de vraag naar vermindering op het programma Bouw.
Validatieproces
Onderdeel van de invoering van de financieringssytematiek (PGF) is dat in 2017 en 2018 , samen met de eigenaren en opdrachtgevers, deze methode in de praktijk verder wordt ontwikkeld en de kengetallen worden beproeft. Dit proces is bijna afgerond en de inzichten uit dit validatieproces zullen in het eerste tertaal van 2019 bestuurlijk worden vastgesteld. De kengetallen worden door het AB vastgesteld voor 4 jaar.
Beleidsmatig: Omgevingswet, regionale VTH-strategie
De komst van de Omgevingswet betekent ook voor de ODNZKG een verandering in werkwijze. Samen met de partners oriënteert de ODNZKG zich op een veranderende rol en samenspel. De samenwerkende partners in de OD dienen een regionale strategie vast te stellen voor de ingebrachte basis taken (VTH).
De gezamenlijke bestuurlijke referentiekader is vastgesteld in december 2018 . De concrete uitvoerings-en handhavingsdoelen worden begin 2019 verder uitgewerkt en gezamenlijk ter besluitvorming aan de deelnemers voorgelegd. De gehele regionale VTH-strategie bestaat uit doelen, activiteiten en monitoringsindicatoren die passen bij het regionale bestuurlijke referentiekader.
Risicoprofiel:Het risicoprofiel van de Omgevingsdienst NZKG is hoog. De bijdrage van Gemeente Zaanstad in de gemeenschappelijke regeling is hoog, € 2,5 mln, terwijl de invloed relatief beperkt is. Gemeente Zaanstad heeft 9% van de stemmen in het algemeen bestuur. Daarnaast is de Omgevingsdienst NZKG afhankelijk van veranderende wet en regelgeving en marktontwikkelingen.
Risico analyseFinanciële positieDe nieuwe PGF-methodiek leidde in eerste instantie tot een extra bijdrage van € 4.500.000 structureel per jaar voor Zaanstad vanaf 2017. De bijdrage van Zaanstad aan de OD bedraagt vanaf 2018 hiermee circa € 2,5 mln. op jaarbasis. In 2017 en 2018 is de nieuwe financieringsmethodiek van prestatiegericht financieren gevalideerd. In maart 2019 zal de conclusie worden gepresenteerd. Het lijkt er op dit moment (januari 2019) op dat dat per saldo leidt tot een voordeel voor Zaanstad van € 85.000 per jaar. Deze cijfers zijn momenteel echter nog indicatief.
Risico'sHet belangrijkste risico is dat aantasting van de vermogenspositie van de OD, die vervolgens ook weer een effect op Zaanstad kan hebben. Het gaat hierbij met name om verandering in wetgeving en personele consequenties ten gunste van de wet Kwaliteitsborging bouw. Ook voor specialistische kennis op het gebied van milieu is de arbeidsmarkt krap.
BeheersmaatregelenOm risico’s op te kunnen vangen heeft de OD NZKG een risicobuffer in het leven geroepen. De norm voor de ratio van het weerstandsvermogen was in de eerste fase van de organisatie tot 2017 gezet op ruim voldoende (1,5 – 2). Vanaf 2017 is deze norm herzien. De OD NZKG is inmiddels beland in een fase van doorontwikkeling. Een fase waarin de risico’s beter in beeld zijn en steeds meer beheersbaar zijn. Daarom is de norm voor de ratio weerstandsvermogen bijgesteld van ruim voldoende naar voldoende (1-1,5).
Er zijn frequent overleggen tussen gemeente en OD op verschillende niveaus. Hiermee wordt de ambitie van accountmanagement ingevuld. Op dit moment kent de gemeente Zaanstad de volgende afstemmingsoverleggen:
- 3 tot 4 keer per jaar periodiek overleg met de concerncontroller en de directeur Bedrijfsvoering van de OD, met ambtelijk vertegenwoordigers uit de deelnemende gemeentes en provincie op het gebied van financiën en bestuurlijk relevante onderwerpen.
- Voorafgaande aan de vergaderingen van het DB bespreekt men de agenda in het gezamenlijk opdrachtgevers overleg en de financiële werkgroep. Indien nodig komen de bestuurlijke dossiers aan de orde en worden zij opgeschaald naar ambtelijk eigenaren-niveau (BAC).
- 1x per 8 weken bespreekt de staf van de wethouder Milieu en Duurzaamheid politiek gevoelige dossiers. 1x per 6 weken is gezamenlijk opdrachtgeversoverleg met de andere 'founding fathers' en de OD
hoog
Privaatrechtelijk
Privaatrechtelijk
Huisvuil Centrale
(Bedragen x €1.000)Huisvuil CentraleRechtsvorm:Naamloze vennootschap
Oprichtings-/publicatiedatum:Vestigingsplaats:AlkmaarToezichtsregime:hoogOpenbaar belangDe Huisvuil Centrale (HVC) heeft als doel het zeker stellen dat tegen de laagste kosten en op verantwoorde wijze het Zaanse rest-, grof- en gft-afval wordt verwerkt.
Bestuurlijk belangAIJZ beheert de aandelen van de HVC. Gemeenschappelijke regeling Afvalschap IJmond Zaanstreek (AIJZ) is houder van aandelen van de Huisvuil Centrale (HVC). De taken van het AIJZ beperken zich tot de taken die behoren bij het aandeelhouderschap van HVC, te weten het - via het bestuur van het AIJZ - adviseren van de voorzitter van het AIJZ om een standpunt te bepalen namens het AIJZ in de Algemene vergadering van Aandeelhouders van HVC (AVA). Na wijziging van de statuten worden de leden van de raad van commissarissen benoemt door de AVA, op voordracht van de raad van commissarissen en in afstemming met een commissie gevormd uit de leden van de AVA.
Stemverhouding: 9,07%Financiële positie20172018Financieel belangAandelenkapitaal:€ 12Eigen vermogen€ 103.000
€ 116.000
Leningen/garantstellingen:€ 58.000Vreemd vermogen:€ 831.000
€ 840.000
Impuls:€ 0Resultaat:€ 13.585
€ 13.300
Exploitatie:€ 0Marktontwikkelingen:Nieuwe aangepaste financiële structuur
In de AVA van december 2015 is besloten tot een nieuwe financiële structuur waarbij de HVC in 2024 zelfstandig leningen kan aantrekken. Leningen die zijn gebaseerd op artikel 9 van de ballotageovereenkomst worden afgebouwd. Dit betreft dus gegarandeerde leningen waarbij de aandeelhouders hoofdelijk aansprakelijk zijn. De zogenaamde artikel 7 (oftewel de niet- gegarandeerde leningen) zullen volledig afgelost zijn in 2024.
Daarnaast is het van belang dat HVC eigen vermogen opbouwt. Gestreefd wordt naar € 100-110 miljoen in 2024. Komende jaren is er geen uitkering van dividend en wordt er bezuinigd.
Nieuwe aandeelhoudersrelatie
De gemeenteraad heeft in 2017 de intentie uitgesproken om de uit de AIJZ te treden. Dit uittreden is gedurende het afgelopen jaar voorbereid binnen de AIJZ en de deelnemende gemeenten aan de AIJZ. Er zij bestuurlijke afspraken gemaakt in een Plan van Aanpak over de verdeling van de aandelenpakket en het uittredingsproces, alsmede te toekomstige samenwerking. De gemeenteraad heeft inmiddels formeel goedgekeurd om de uit de AIJZ te treden. De gemeente Zaanstad zal 265 aandelen overnemen van de AIJZ en na het verkrijgen van het eigendom zal het uittredingsbesluit formeel in werking treden. Zaanstad heeft op 25 januari 2019 9,09% rechtstreeks aandeel in HVC in eigendom verkregen en is hiermee formeel uit de Gemeenschappelijke Regeling AIJZ getreden en formeel toegetreden tot de Ballotageovereenkomst voor aandeelhouders A.
De Dienstverleningsovereenkomst (DVO) met HVC is geldig tot 2020. In 2018 zijn gesprekken gestart over een nieuwe DVO geldend vanaf 2020. In deze nieuwe DVO worden nieuwe financiële afspraken met HVC gemaakt.
Risicoprofiel:Het risicoprofiel van de HVC is hoog. Dit wordt veroorzaakt door grote financiële belangen in de HVC van Gemeente Zaanstad via de gemeenschappelijke regeling Afvalschap IJmond Zaanstreek (AIJZ) en onzekerheid over de ontwikkeling van de elektriciteitsprijs. Daarnaast participeert HVC in diverse consortia, waaronder het Windmolenpark. De publieke en maatschappelijke betrokkenheid bij HVC is hoog, afvalverwerking raakt de burger. Naar verwachting worden de risico’s de komende tijd kleiner. Dit heeft te maken met een aantal ontwikkelingen: Ten eerste wordt er de laatste jaren weer winst gemaakt door HVC, in tegenstelling tot de jaren daarvoor. De kans dat HVC “omvalt” is hierdoor uiterst gering, mede gestaafd door de gunstige bedrijfsvooruitzichten. Daar komt bij dat het eigen vermogen weer toeneemt en deels wordt gebruikt om de leningen versneld af te lossen. Daarnaast is het zo dat de Rekenkamer in haar onderzoek stelde dat Zaanstad door het aandeelhouderschap via AIJZ het risico loopt dubbel aansprakelijk te kunnen worden gesteld door de banken. Uit juridisch advies dat is opgesteld door de Brauw Blackstone Westbroek blijkt dat dit onwaarschijnlijk is. Hier dient nog wel juridisch en financieel gezien volledige duidelijkheid en zekerheid over te komen.
Op basis hiervan is het risicoprofiel naar beneden bijgesteld, op met name de dimensie “omgeving”. Het risicoprofiel blijft wel in de categorie hoog vallen.
Risico analyseFinanciële positieZie ontwikkelingen en jaarcijfers
Risico'sDe risico’s die kunnen worden onderkend zijn de lagere verwerkingstarieven op afval door landelijke overcapaciteit en structureel lagere energie-inkomsten als gevolg van lagere prijzen op de elektriciteitsmarkt. Daarnaast wordt als gevolg van de groeiende nadruk op scheiden van afval minder te verbranden afval aangeboden. Afval van niet-aandeelhouders (b.v. uit Engeland en Italië) wordt in concurrentie verworven.
Beheersmaatregelen- Annotaties van de agenda van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in het college van B&W
- Periodiek ambtelijk overleg met de overgebleven AIJZ gemeenten en via verschillende klankbordgroepen (zowel financiële als beleidsmatige) met de overige aandeelhouders van HVC.
- Periodiek afstemming met de overgebleven AIJZ gemeenten , Zaanstad en een commissaris van HVC ter voorbereiding op de AVA’s
hoogPrivaatrechtelijk
Alliander
(Bedragen x €1.000)AllianderRechtsvorm:Naamloze Vennootschap
Oprichtings-/publicatiedatum:1 juli 2009Vestigingsplaats:ArnhemToezichtsregime:middelOpenbaar belangNetbeheer en distribueren van elektriciteit en gas voor producenten en afnemers. Voor burgers en ondernemers is een goed werkend en betaalbaar distributienetwerk van gas en elektriciteit cruciaal. Alliander heeft een belangrijke rol in het mogelijk maken van verdere verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening.
Bestuurlijk belangWethouder Munnikendam vertegenwoordigt de gemeente in de AvA, plaatsvervanging wethouder Mutluer
Stemverhouding: 0,9% (1.312.354 aandelen)Financiële positie20172018Financieel belangAandelenkapitaal:€ 6.562Eigen vermogen€ 3.942.000
€ 4.129.000
Leningen/garantstellingen:Vreemd vermogen:€ 4.127.000
€ 4.216.000
Impuls:Resultaat:€ 203.000
€ 334.000
Exploitatie:Marktontwikkelingen:In de RIB 2018/1333 wordt het besluit van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van de Houdstermaatschappij EZW tot ontbinding per 1 januari bekrachtigd. Hierdoor is gemeente Zaanstad rechtstreeks aandeelhouder in Alliander NV per 1 januari 2018 geworden.
Na de genoemde recente ontmanteling van de houdstermaatschappij is door Alliander gevraagd of de deelnemers zich willen organiseren om zich te laten vertegenwoordigen door de grootste van de voormalige deelnemers. Dat is Zaanstad. Samen met de een-na-grootste (gemeente Alkmaar) wordt door Zaanstad in 2019 een oriëntering op het aandeelhouderschap uitgevoerd.
middel