Zaanstad is een financieel stabiele gemeente, waar we de beleidsdoelstellingen uitvoeren binnen de kaders die door de gemeenteraad zijn vastgesteld. We maken gebruik van een actief risicomanagement, zodat tegenvallers zo veel mogelijk worden voorkomen. Het programma Financiën is ondersteunend aan de andere programma's in de begroting, zodat de doelstellingen uit die programma’s kunnen worden behaald. Daarnaast stelt de gemeente zich tot doel om in de begroting de beleidsmatige en financiële aspecten zo transparant en eenvoudig mogelijk te presenteren, als basis voor een goed debat.

Het financiële beleid ligt grotendeels vast in de Gemeentewet. De gemeente heeft wel enige beleidsvrijheid. Voor de gemeentefinanciën stelt de gemeenteraad de kaders vast met de begroting en de financiële verordening. De controlerende rol van de raad komt tot uiting bij de jaarstukken. Namens de raad controleert de accountant de jaarstukken. De Rekenkamer Metropool Amsterdam ondersteunt de gemeenteraad bij zijn kader stellende en controlerende taak. Het college van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland is verantwoordelijk voor het financieel toezicht.

Het heffen en innen van belastingen ligt ook grotendeels vast in de Gemeentewet, waardoor de  beleidsvrijheid beperkt is. De gemeenteraad stelt de Belastingverordeningen vast. Gemeenten kunnen alleen belastingen heffen die zijn opgenomen in de Gemeentewet en retributies (betaling aan de overheid voor een verleende dienst) mogen maximaal kostendekkend zijn.

Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). De waardering wordt ook gebruikt door medeoverheden. De Waarderingskamer houdt toezicht op de kwaliteit van de uitvoering van de Wet WOZ. De uitvoering van de Wet WOZ en het heffen en innen van belastingen voeren wij efficiënt uit.

Terugblik

De jaarrekening sluit met een overschot, waar bij de Narap nog een tekort was voorzien. De raad is begin 2019 hierover geïnformeerd, waarbij ook is gekeken naar de oorzaken hierachter. De vooruitzichten voor 2019 zijn minder rooskleurig, met name door de tekorten op de jeugdzorg en de lagere uitkering van het Gemeentefonds door onderbesteding bij het Rijk. In aanloop naar de Voorjaarsnota  zijn zoekrichtingen opgesteld om te kijken hoe Zaanstad met het aanleggen van focus kan zorgen dat de stad blijft doorontwikkelen en de gemeente een sluitende begroting kan creëren. De vernieuwde indeling van de programmabegroting helpt hierbij om te komen tot integrale keuzes.

Gedurende het jaar heeft Zaanstad via landelijke netwerken als de VNG en de G40 invloed uitgeoefend op het Interbestuurlijk Programma (IBP), waarin de rijksoverheid, provincies en gemeenten afspraken maken. Na de presentatie van het regeerakkoord werd een aanzienlijke verruiming van het Gemeentefonds aangekondigd met de verruimde “trap-op, trap-af” systematiek. Deze leek echter snel te verdampen omdat de gemeenten voor een groot aantal onvermijdelijke uitgaven staan, zoals loon- en prijsstijgingen, nog grote tekorten in het Sociaal Domein en de energietransitie. In juni is het IBP door de VNG bekrachtigd, maar daarbij zijn wel een aantal moties aangenomen die aandringen op het vinden van duurzame oplossingen in het Sociaal Domein.