Zaanstad is door haar combinatie van wonen, werken, landschap en industrie een unieke gemeente. Door deze facetten is er volop potentie om te ontwikkelen. Een gevarieerd woningaanbod, goede bereikbaarheid, behoud van cultuurhistorisch erfgoed en landelijk gebied dragen bij aan deze ontwikkeling. Verdere versterking van kwaliteit van wonen, leven en werken in de stad maakt dat de stad ook in de toekomst een fijne plek is om te zijn. In MAAK.Zaanstad is versterking van kwaliteit gekoppeld aan de groei van de stad. De druk op de Zaanse woningmarkt neemt toe door groei van het aantal huishoudens, de vergrijzing en door toenemende trek naar de Metropoolregio Amsterdam. Zaanstad kiest er bewust voor om de groei te faciliteren. De bouw van extra woningen wordt gebruikt om kwaliteit aan onze stad toe te voegen. Meer diversiteit in het woningaanbod, zodat Zaankanters gemakkelijker een wooncarrière kunnen maken in eigen stad. Een uitgebreider en kwalitatief beter voorzieningenaanbod als het gaat om cultuur, sport en horeca. Goed onderwijs en ruimte om te ondernemen. Nieuwe verbindingen in de stad en met de rest van de Metropoolregio Amsterdam. Samen met de stad is gekozen voor binnenstedelijke ontwikkeling, waarbij een balans wordt gezocht tussen verdichting en de leefbaarheid. Dat betekent groei in de bestaande stad en het transformeren van bedrijventerreinen.

MAAK.Zaanstad is een stevige ambitie. Bij de realisatie komen complexe vraagstukken voorbij, zoals het transformeren van nog functioneerde bedrijventerreinen, het toevoegen van woningen in de bestaande stad, het op peil houden van het voorzieningenniveau en het garanderen van de bereikbaarheid. Waar het in de jaren van de crisis vaak ging om faciliteren, dereguleren en ontwikkeling loskrijgen, is voor de totstandbrenging van de huidige ambitie en de daarbij horende complexe vraagstukken sterkere sturing en een meer actieve rol van de gemeente nodig. Dat gaat zowel om inzet van het publiekrechtelijke instrumentarium als om gebiedsontwikkeling. Daarom is het van belang om regelmatig de vraag aan de stad te stellen of de gemeente de goede dingen doet. Dit gebeurt onder meer bij het opstellen van gebiedsperspectieven voor de MAAK.gebieden samen met de inwoners, ondernemers en organisaties.

Om de Zaanse ambities voor de fysieke leefomgeving te realiseren heeft de gemeente verschillende publiek- en privaatrechtelijke instrumenten tot haar beschikking. De overheid werkt aan een fundamentele herziening van het Omgevingsrecht. De Omgevingswet bundelt uiteenlopende sectorale wet- en regelgeving met onder meer als doelstelling om regelgeving te vereenvoudigen en te versnellen en gemeenten meer bestuurlijke afwegingsruimte te geven. Voor gemeenten is dit kans en uitdaging tegelijk en vergt dit alles een cultuuromslag van alle betrokkenen. De Omgevingswet gaat uit van een brede focus. Naast ruimtelijke ordening zijn gezondheid, veiligheid en duurzaamheid belangrijke aspecten van de fysieke leefomgeving. De huidige planologische instrumenten krijgen hierdoor een veel bredere inhoudelijke reikwijdte om beter aan te sluiten bij de leefwereld van bewoners. De planologische instrumenten van de Omgevingswet zijn met oog op complexe gebiedsontwikkelingen ontwikkeld en leggen veel nadruk op het vroegtijdige gesprek tussen initiatiefnemers en omgeving

Het belang van en daarmee de inzet voor de regionale samenwerking nemen toe. Dat geldt in de Metropoolregio Amsterdam waar per 1 januari 2017 met de ondertekening van het MRA-convenant deze samenwerking een stevige impuls heeft gekregen. Dat geldt ook in Zaanstreek-Waterland, waar de acht gemeenten werken aan een vertaling van de MRA Actieagenda in een Samenwerkingsagenda Zaanstreek-Waterland. De samenwerking met de gemeente Amsterdam om de gezamenlijke ambities te realiseren wordt geïntensiveerd. Dit wordt onder meer zichtbaar in de gebiedsontwikkeling van de noordelijke IJ-oevers als onderdeel van Haven Stad. Hierin wordt het gebied Achtersluispolder, Cornelis Douwes en Buiksloterham als één gebiedsontwikkeling opgepakt.

Terugblik

In 2018 zijn er door het oude en nieuwe bestuur maatregelen genomen om de productie te verhogen. Er is een top 16 van woningbouwprojecten vastgesteld waar de komende drie jaar moet worden gestart met de bouw.

In Maak.Zaanstad is een ambitie uitgesproken om de komende tien jaar de woningbouwproductie te verhogen naar 1000 woningen per jaar. Zaanstad zoekt naar mogelijkheden om te slagen in deze ambitie. (bron het door de raad in 2016 vastgestelde MAAK.Zaanstad document, 2016/112587 pag.1).

Uit de participatiebijeenkomst voor de uitvoeringsagenda het Groen en Waterplan is gebleken dat het buitengebied veel Zaankanters zeer aan het hart gaat. Men was positief over de gevolgde procedure, over het Groen en Waterplan zelf en over de mogelijkheid om over het de Uitvoeringsagenda te praten en invulling te leveren voordat het definitief werd vastgesteld.

In 2018 zijn grote stappen gezet in de gebiedsontwikkeling van de vier MAAKgebieden - zuid, centrum, midden en noord – van MAAK.Zaanstad. Drie MAAK.gebieden - zuid, centrum, midden- waren al gestart in 2017 gestart met de analyse van de gebiedsstrategie. MAAK.Noord is in 2018 met de analyse begonnen. Aan de hand van de analyse wordt het gebiedsperspectief opgesteld.

MAAK.Zaanstad richt zich op maatschappelijke effecten voor de lange termijn. De doelstelling is een aantrekkelijke woon-werk stad realiseren die stap voor stap groeit naar ongeveer 200.000 mensen. In MAAK.gebied Noord is voor de duurzame menging van woon-werk combinatieonderzoek gedaan naar een functiemenging van nieuwe economische activiteiten die passen bij wonen voor verschillende doelgroepen. De startende herontwikkeling van het voormalig meelverwerkingscomplex Meneba (Meelfabrieken der Nederlandse Bakkerij) heeft nadrukkelijk het uitgangspunt om op zoek te gaan naar een gemengd woon-werk concept. In MAAK.gebied Centrum Oost is naar aanleiding van het Analyse- Perspectief en Strategie traject gestart met de plannen voor de herontwikkeling van de Peperstraat, en MAAK.midden richt zich o.a. op het gebied van Kan Palen en omgeving (knooppuntontwikkeling) en in MAAK.Zuidstaat de herontwikkeling van het rijksmonument van De Vrede centraal.

Op het gebied van een bereikbare stad is in 2018 een principebesluit genomen tot het uitvoeren van een omvangrijk Multimodaal Mobiliteitspakket. Naast maatregelen op het gebied van de fiets, het openbaar vervoer en mobiliteitsmanagement geeft het Zaanstad mogelijkheden bij het realiseren van de ambities met MAAK.Zaanstad voor cruciale - integrale bereikbaarheidsprojecten zoals Guisweg, Thorbeckeweg en afwaarderen Prins Bernhardweg/A7. Het mobiliteitspakket is cruciaal voor de groei van onze stad.