1.2 Gezond leven | Jaarverslag 2018

Prestatie 1.2 Gezond leven

De gemeente ziet de gezondheid van de Zaankanters als een groot goed en daarom stimuleren wij gezond gedrag met gezondheidsvoorlichting en preventieve voorzieningen. Als zich specifieke gezondheidsrisico’s voordoen voor de Zaanse bevolking, speelt de gemeenschappelijke gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD) daar op in, onder andere in samenwerking met de Veiligheidsregio.

De gemeente benadert gezondheid zo veel mogelijk integraal. Dat betekent dat ook vanuit andere beleidsterreinen een bijdrage wordt geleverd aan het stimuleren van gezondheid. Zo wordt bij de inrichting van de fysieke omgeving rekening gehouden met de gezondheid van de inwoners. Ook sport speelt een belangrijke rol, omdat bewegen bijdraagt aan de fysieke gezondheid en het welbevinden van kinderen en volwassenen. Onderwijs is daarbij essentieel, als het gaat om gezonde voeding, water drinken en bewegingsonderwijs.

Een andere preventieve voorziening betreft de pilot suïcidepreventie. De regio Zaanstreek-Waterland is geselecteerd als pilot regio en het uitvoeringsplan bevat zowel maatregelen in de fysieke omgeving, gatekeeperstraining voor professionals en inwoners als ondersteuning voor mensen met depressieve of suïcidale gedachten.

In de Onderwijsagenda (zie programma 3) is gezondheid benoemd als speerpunt. De GGD geeft met het project Gezonde School uitvoering aan dit speerpunt. Het programma Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG) dat de GGD in Zaanstad uitvoert, weet niet alleen steeds meer partners te binden aan het voorkómen van overgewicht, maar weet ook meer gezinnen te begeleiden waar al sprake is van overgewicht bij kinderen. Het kost tijd om de overgewichtcijfers bij jongeren te laten dalen, omdat het om een gedragsverandering gaat met effecten op de langere termijn. De huidige stabilisatie van de overgewichtcijfers is positief. Een andere manier om gezondheid van jongeren te bevorderen is door samen met sportclubs activiteiten voor de jeugd te organiseren.

Wij hebben samen met de verschillende partners en organisaties de ambitie uitgesproken dat ouderen zoveel mogelijk in de eigen wijk kunnen blijven wonen als ze ouder worden. Vanuit de 'strategische agenda rond ouder worden in Zaanstad’ leveren we – met de leefwereld van ouderen als vertrekpunt – diverse inspanningen om het langer zelfstandig wonen, een gezond leven en leefplezier te ondersteunen.

Wij spannen ons er gezamenlijk voor in dat Sociale Wijkteams, Jeugdteams, huisartsen en verpleegkundigen elkaar in de wijk over en weer weten te vinden vanuit het principe ‘één gezin, één plan, één contactpersoon’. Hierbij is de wijkverpleegkundige een belangrijke schakel tussen het medische en het sociale domein. In 2018 werken we op basis van concrete samenwerkingsafspraken tussen wijkverpleging, huisartsen en Sociale Wijkteams, die in de tweede helft van 2017 zijn opgesteld.

Prestatie indicatoren	Nulmeting	Realisatie 2017	Begroting 2018	Realisatie 2018	Streef-waarde	Bron
Aantal wijken waar de wijkverpleegkundige nauw samenwerkt met het Sociaal Wijkteam	n.v.t. want nieuwe functie	11	11	11	11	Periodieke Rapportages Sociale Wijkteams
De GGD heeft en behoudt het Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ) certificaat voor de uitvoering van alle bij haar belegde taken	n.v.t.	Ja	Ja	Ja	Ja	GGD Zaanstreek-Waterland

Activiteiten

•	Uitvoeren van het nieuwe gezondheidsbeleid 2018-2021, dat eind 2017/begin 2018 wordt vastgesteld
•	Doorontwikkeling van het jeugdgezondheidsbeleid, samen met de GGD, zorgverzekeraars en huisartsen
•	Voortzetting van de versterkte inzet op de aanpak Jongeren op Gezond Gewicht, gericht op het stabiel houden en op termijn laten dalen van het overgewicht onder jongeren
•	Sturen op de kwaliteit in de uitvoering van de wettelijk bij de GGD belegde taken (met name jeugdgezondheidszorg) en andere wettelijk verankerde gezondheidstaken
•	Uitvoeren pilot suïcidepreventie
•	Uitvoeren project Gezonde School vanuit de Onderwijsagenda door GGD
•	Op stedelijk en op wijkniveau uitvoering geven aan de acties uit de ‘strategische agenda rond ouder worden in Zaanstad’
•	Uitvoering geven aan de motie rond het VN-verdrag inzake de gelijke behandeling van mensen met een beperking. Zie ook programma 6

Realisatie

De nota gezondheidsbeleid wordt doorontwikkeld tot een nieuwe gezondheidsvisie met een uitvoeringsagenda. De visie en de uitvoeringsagenda worden in 2019 ter besluitvorming aangeboden aan de raad.

De GGD werkt vanuit een vernieuwde visie om de kwaliteit van de uitvoering van de wettelijke taken die belegd zijn bij de GGD te verbeteren. Er is een netwerk voor goede hulpverlening opgebouwd rond suïcidepreventie en professionals zijn getraind in het herkennen van signalen en het voeren van het goede gesprek.

In de JOGG-wijken zijn gezondheidsnetwerken opgezet en zijn ketenafspraken gemaakt tussen professionals. Dankzij deze ketenaanpak worden nu in totaal 200 gezinnen met overgewicht begeleid door Centrale Zorgverleners. Ook heeft Zaanstad als proeftuin meegewerkt aan het model Ketenaanpak Kinderen met Overgewicht en Obesitas dat nu landelijk geïmplementeerd wordt. Het aantal scholen met een Gezonde School certificaat neemt toe en er is een groot aantal scholen in het proces om een gezonde school te worden. Bij negen peuteropvang locaties zijn moestuinen in gebruik genomen, negen middelbare scholen hebben een gezonde kantine, 102 kinderen deden mee aan een ZaansFit AZ vakantiekamp en 41 gezinnen hebben de cursus ZaansFit gevolgd. De mini Dam tot damloop is een gezond evenement, met kraanwater en fruit.

Voor Zaanse professionals werd een inspiratiebijeenkomst georganiseerd voor 100 deelnemers.

Er is een beeldverhaal gemaakt voor laaggeletterde ouders over buiten spelen en bewegen.

Er zijn twee subsidies verworven: Poelenburg in Beweging voor sport in de wijk en een regionale subsidie voor de voortzetting van de gezondheidsnetwerken.

Er is ingezet op het versterken van de samenwerking tussen verloskundigen, kraamzorgorganisaties, de GGD en Sociale Wijkteams en jeugdteams rondom (aanstaande) ouders van jonge kinderen met sociaal maatschappelijke problematiek. Dat gebeurt in het kader van het Actieprogramma ‘Kansrijke start voor Ieder Kind’ (ook wel ‘de eerste duizend dagen aanpak’ genoemd) van het ministerie van VWS. Zaanstad is één van de pilotgemeenten. Het is een voorbeeld van het meer op maat leveren van de jeugdgezondheidszorg door de GGD.

In 2018 is ingezet op het programmeren van woningen en woonvormen voor senioren in nieuwbouwplannen en is samen met woningcorporaties gewerkt aan het levensloopbestendig maken van complexen waar veel senioren wonen. Er is in 2018 een samenwerkingspilot opgestart rond de ondersteuning van ouderen en hun mantelzorgers tussen huisartsen, wijkverpleegkundigen, sociaal wijkteam en andere betrokkenen in de wijk Westerkoog. Er is een website en een brochure opgesteld met informatie en voorlichting aan Zaanse inwoners om zich voor te bereiden op de toekomst. Naar aanleiding van wijkanalyses is in diverse wijken ingezet op intensivering van de activiteiten voor ouderen, zoals met de methodiek de Tijdmachine in ’t Kalf.

De gemeente zorgt dat gemeentelijke diensten, informatie, gebouwen en de openbare ruimte toegankelijk zijn voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke of sociale beperking. De implementatie van deze belofte conform het VN-verdrag is een aandachtspunt van het college. Er wordt periodiek samengebracht wat de voortgang is.

*Voor 2018 zijn er geen representatieve gegevens over overgewicht bij jongeren beschikbaar vanuit GGD, i.v.m. het overstappen naar een ander screeningsinstrument en het verschuiven van het screeningsmoment van klas 2 en 4 naar klas 1 en 3. Voor 2019 zullen t.z.t. weer cijfers beschikbaar zijn.