Zaanstad vraagt iedereen met een uitkering daarvoor naar vermogen iets terug te doen. Voor mensen met arbeidsvermogen betekent dit, dat zij zich inzetten voor de terugkeer naar de reguliere arbeidsmarkt of dat zij de loonwaarde benutten die ze hebben. Ook mensen die (nog) niet op de reguliere arbeidsmarkt aan de slag kunnen, doen iets terug voor hun uitkering. Zij kunnen op diverse manieren maatschappelijk participeren, bijvoorbeeld in de vorm van vrijwilligerswerk, een participatieplaats, mantelzorg, dagbesteding of op de nieuwe beschutte participatieplekken. Zaanstad vindt het belangrijk om ondersteuning te bieden aan iedereen om naar eigen vermogen mee te doen in de samenleving. Samen kijken we  hoe zij die bijdrage kunnen leveren.

De belangrijkste investering die we doen is investeren in onze capaciteit om meer Zaankanters te ondersteunen bij hun persoonlijke ontwikkeling. Er is in de afgelopen twee jaar gewerkt aan een aanbod van trajecten en instrumenten dat effectief is voor de doelgroep waar we ons op richten. We constateren ook dat de capaciteit van casemanagers ontoereikend is. Zij hebben de taak om kandidaten te laten uitstromen door ze in beweging te krijgen en op de juiste trajecten te zetten. Zij kunnen de grotere doelgroep (bijna een verdubbeling ten opzichte van voor de koerswijziging) niet aan. Door te investeren in meer casemanagement kunnen we meer mensen toeleiden naar het pas ontwikkelde instrumentarium. We verwachten dat hierdoor meer mensen hun weg naar de arbeidsmarkt weer weten te vinden.

Omdat wij de prioriteit leggen bij re-integratie naar de reguliere arbeidsmarkt en omdat we uitgaan van de eigen verantwoordelijkheid van iedereen, zetten we het wettelijke instrument ‘tegenprestatie’ in Zaanstad alleen in als een sluitstuk. Wij beginnen met afspraken over re-integratie met de mensen die naar de arbeidsmarkt kunnen terugkeren. Met mensen voor wie dit (nog) niet aan de orde is, starten we met afspraken over maatschappelijke participatie. Vaardigheden leren, werkervaring opdoen, scholing en sociale activering zijn onderdeel van deze afspraken. De nadruk ligt op het vrijwillig leveren van een bijdrage aan de samenleving. Het wettelijke instrument ‘tegenprestatie’ zetten wij pas in als mensen niet uit zichzelf, naar vermogen, op een of andere wijze participeren en daarmee iets terugdoen voor hun uitkering.